اثر نمره ی وضعیت بدنی بر عملکرد تولیدی، فراسنجه های تولید مثلی و ناهنجاری های متابولیک در گاوهای شیری هلشتاین

هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر نمره ی وضعیت بدنی بر مقدار تولید شیر درصد چربی شیر فراسنجه های تولیدمثلی و ناهنجاری های متابولیکی در گاوهای شیری هلشتاین بود برای نیل به این هدف از داده های مربوط به 312 گاو شیری چند شکم در دو گاوداری صنعتی استفاده گردید. ارزیابی نمره ی وضعیت بدنی گاوها از یک ماه قبل از خشکی شروع و تا روز 120 بعد از شیردهی ادامه یافت و در طی 7 ماه به هر گاو 13 بار نمره ی وضعیت بدنی داده شد. ارزیابی نمره وضعیت بدنی گاوها توسط دو داور مستقل صورت گرفت در ضمن یک هفته قبل و یک هفته بعد از زایمان خون گیری از ورید دمی گاوها انجام شد و غلظت گلوکز، انسولین، لپنین، تری گلیسرید، بتاهیدروکسید بوتیرات و اسیدهای چرب غیر استریفیه موجود در آنها اندازه گیری شد. میزان تولید شیر د دوره ی شیردهی قبلی و دوره شیردهی قبلی و دوره شیردهی حاضر و نیز درصد چربی شیر دهی حاضر ثبت گردید فراسنجه های تولید مثلی شامل میزان گرایی از اولین تلقیح فاصله زایمان تا اولین تلقیح روزهای باز و تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی با استفاده از سیستم کامپیوتری گاوداری ها به دست آمد ضمن این که نسبت آبستنی با استفاده از تعداد تلقیح به ازای هر آببستنی محاسبه شد وقوع سخت زایی جفت ماندگی جابه جایی شیردان، لنگش و ورم پستان در طی 120 روز اول شیردهی ثبت گردید یک آزمایش فاکتوریل 2*2 با دو عامل گاوداری (1 و یا 2) و نمره وضعیت بدنی در زمان زایمان (کمتر از 5/3 و یا بزرگتر و مساوری 5/3) در قالب طرح کاملا تصادفی نامتعادل برای بررس اثر نمره ی وضعیت بدنی در زمان زایمان بر تولید شیر درصد چربی شیر فراسنجه های تولیدمثلی و ناهنجاری های متابولیک طراحی و اجرا شد برای بررسی اثر نمره ی وضعیت بدنی و تغییرات آن در زمان مختلف بر مقدار تولید شیر از تحلیل رگرسیونی و تحلیل مولفه های اصلی استفاده گردید تفاوتی بین دو داور از نظر ارزیابی نمره ی وضعیت بدنی مشاهده نگردید. از اواسط دوره خشکی تا اواخ ماه دوم شیردهی نمره وضعیت بدنی بالا و پایین در زمان زایمان معنی دار نشد (7/0 >p) اما درصد چربی شیر مقدار تولید چربی و تولید چربی و تولید شیر تصحیح شده بر اساس چربی شیر مقدار تولید شیر و تولید شیر تصحیح شده بر اساس چربی شیر در گاوهای دارای نمره ی وضعیت بدنی بالا به طور معنی داری بیشتر بود با استفاده از تحلیل رگرسیون خطی چندگانه مشخص گردید که تولید شیر با افزایش نمره ی وضعیت بدنی در زمان خشک کردن و با وقوع ناهنجاری های متابولیکی کاهش می یابد همچنین افزایش تولید شیر با افزایش نمره وضعیت بدنی در زمان خشک کردن و با وقوع ناهنجاری متابولیکی کاهش می یابد همچنین افزایش تولید شیر با افزایش نمره ی وضعیت بدنی در طول دوره خشکی به ویژه در 30 روز اول این دوره و با کاهش نمره ی وضعیت بدنی در ماه های اول و دوم شیردهی به اثبات رسید از لحاظ غلظت فراسنجه های موجود در خون تفاوت چندانی بین گاوهای با نمره ی وضعیت بدنی بالا و پایین مشاهده نگردید گاوهای دارای نمره منفی وضعیت بدنی بالا در مقایسه با گاوهای نمره وضعیت بدنی پایین ب طور معنی داری دارای فاله ی زایمان تا اولین تلقیح کمتری بودند (02/0 >p)همچنین گاوهای زایمان کرده با نمره ی وضعیت بدنی بالا دارای روزهای باز کمتری بودند (05/0 >p)و از لحاظ تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی میزان گیرایی از اولین تلقیح و نسبت آبستنی تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهد نگردید گاوهای زایمان کرده با نمره وضعیت بدنی بالا در زمان زایمان دارای وقوع لنگش بیشتر (05/0 >p)و برعکس دارای وقوع ورم پستان کمتر (02/0 >p)بودند تفاوت آماری معنی داری از لحاظ وقوع سخت زایی جفت ماندگی و جابه جایی شیردان بین دو گروه مشاهده نگردید به منظور افزایش تولید شیر توصیه می شود گاوهای شیری با نمره ی وضعیت بدنی 15/2 تا 3 خشک شوند همچنین در فصول سرد سال به منظور افزایش تولید شیر، افزایش درصد چربی شیر بهبود عملکرد تولید مثلی و کاهش ورم پستان توصیه می شود که گاوهای شیری با نمره وضعیت بدنی با حداقل 5/3 زایمان کنند.